Letra da Música Het Kapitalisme de Fons Jansen

Opa.

Zie je, daar heb je het gedonder in de glazen. Hoor ik stemmen.
Ja kindje

Vertel nog eens over het kapitalisme

Over het kapitalisme? En daar kom je nu mee aan? Dat is een tijd geleden.
Wat hebben we nu? 2090. Nou dan is het honderd jaar geleden dat het kapitalisme in elkaar lazerde.
Ik wil ervan vertellen, maar je gelooft je oren niet. Gelukkig heb ik van mijn opa een oude toverlantaarn geerfd en daar waren plaatjes bij en daar kon je precies op zien hoe het vroeger was. Wacht, opa pakt even de zwavelstokken, dan kan ik het olielampje aansteken. Even het plaatje tegen het licht houden anders loop je de kans dat je ondersteboven projekteert. Die kans is ongeveer vijftig procent.
Daar gaat-ie dan

Luister, luister lieve kinderen
Naar uw opa, oud doch kras
Hij vertelt u van de jaren
Toen het geld nog drijfveer was

Hij, die geld had, die was machtig
In zijn zaak of zijn bedrijf
Ja, toen was de gulden eigen
Lijk een soort van troetelschijf

Het produkt dat men er maakte
Was van alles nog het minst
Want het ging niet om de spullen
Het ging veeleer om de winst

Had geen mens die spullen nodig
Wijl men ze overbodig vond
Werd reklame ingeschakeld
En de verkoop steeg terstond

Maakte men dus veel reklame
Voor het een of ander spul
Nou, dan wist je automatisch
't Is of heel slecht of flauwe kul

Ja, de hebzucht was toen koning
Alles werd door geld bepaald
Je zult het niet willen geloven
Zelfs een balspel werd betaald

Kon men soms de winst vergroten
Door een arbeider te ontslaan
Te vervangen door machines
O, dan werd dat grif gedaan

Ja, men deed zijn werknemer
Als het kon in de W.W.
En haalde dan goedkope slaven
Rond de Middellandse Zee

Loon was toen een soort verliespost
Personeel noodzakelijk kwaad
Kijk, zo gaat dat als het enkel
Om steeds hogere winsten gaat

En dat geld ging dan op banken
En wat deed zo'n bank ermee
Grotere banken ervan bouwen
Groei was toen een dwang-idee

Medische verzorging was ook sterk
Afhankelijk van ping-ping
Armen kregen bij de tandarts
Een mindere behandeling

Ging een dokter toen verhuizen
Trok een ander in zijn tent
Moest die de praktijk betalen
Zoveel gulden per patient

Was er elders grote honger
En bij ons een overschot
Ging men echt niet samen delen
Liever mensen dan de prijs kapot

Ik zie ze nog de zee leegvissen
Tot geen vis meer overbleef
Alle vis geruild voor guldens
En de zee werd vies en leeg

Dus je snapt, dat kon niet doorgaan
Alle grondstof raakte op
En het kapitale stelsel
Raakte lelijk in het slop

In de negentiger jaren
Kwam dan ook de grote knal
Gelijk met Rusland en met China
Afgelopen, overal

Ieder land sloot gelijk zijn grenzen
En begon van voren af aan
Veeteelt, landbouw, ambacht
En... eigendom was van de baan

Kijk, en zo ontstond de wereld
Waarin jij bent grootgebracht
Zonder auto's, zonder welvaart
O, gelukkig nageslacht